Er zijn zo van die boeken waarvan je denkt ‘Die zou iedereen moeten lezen’. Het boek ‘De meeste mensen deugen’ is er zo één. Het zet je heel erg aan het denken en je stelt een aantal dingen in vraag die je altijd voor waar hebt aangenomen. Bovendien is het een hoopvol boek. Onderaan deze blog vind je een video met een lang interview met de auteur over zijn boek.
Waarover gaat het? Bregman weerlegt in dit boek wat hij de ‘vernistheorie’noemt . Dit is het overheersende mensbeeld in onze maatschappij dat stelt dat menselijkheid, vriendelijkheid, hulpvaardigheid, goedheid solidariteit, beschaving slechts een dun laagje vernis is dat snel verdwijnt als het wat moeilijker wordt. Dan zou de ware aard van de mens tevoorschijn komen: egoïstisch, slecht… monsters eigenlijk. Bregman doet dit door hoofdstuk na hoofdstuk de vele laagjes vernis af te schrapen van de vernistheorie zelf. Hij baseert zich daarvoor op een massa aan wetenschappelijk onderzoek en in sommige gevallen, zijn eigen onderzoek naar wetenschappelijk onderzoek.
Ik heb dit boek gekocht en gelezen nadat ik Bregman op de radio had gehoord, uit algemene interesse. Maar ook als je een L&D-bril opzet heeft dit boek heel wat te bieden. Er zijn minstens 3 thema’s die ik eruit heb gehaald en die ik in deze en de volgende blog wil bespreken.
1.Hanteren we de vernistheorie bij L&D beslissingen en acties?
Dit is een hele boeiende en ook wel dringende vraag. Het is zeker zo dat in heel wat opleidingen en in het opleidingsaanbod de ondertoon eerder is dat menselijk samenwerking, leidinggeven, …. moeilijk is. Ik heb eerder mijn spijt al uitgedrukt over de vaststelling dat er zo weinig L&D-acties zijn die investeren in ‘excelleren’ en in het plezier van samenwerken, goed presteren, leren, … Er is een permanent vergrootglas en megafoon voor problemen, moeilijke mensen, richtlijnen en procedures. En dit doen we al heel lang en telkens opnieuw. Vooral dit laatste is misschien een indicatie dat deze aanpak niet werkt.
Misschien wordt het daarom tijd dat L&D de focus verlegt op de fundamenteel vriendelijke natuur van de mens. Dat niet de inherente solidariteit en hulpvaardigheid van de mens de ondertoon wordt van het HR-beleid en L&D interventies.
Iemand zin om daarmee over na te denken? Laat het mij weten.
2. Psychologisch wetenschappelijk onderzoek: een moeilijke kwestie
Door de HR-wereld raast er op dit ogenblik een evidence-based wind. Oh wee je gebeente als je tijdens een training een model durft gebruiken dat niet evidence-based zou zijn. Het scheelt soms niet veel of je krijgt het label ‘charlatan’ of ‘heks’ opgeplakt.
Alhoewel ik natuurlijk begrijp dat het beter en ‘veiliger’ is om een theorie/model te gebruiken dat evidence-based is, is er toch ook een probleem. Er is, naar mijn mening, veel te weinig onderzoek, naar de modellen/theorieën die wij in L&D nodig hebben. Er zijn dus heel wat die niet ontkracht zijn maar die gewoon niet onderzocht zijn.
Het boek ‘De meeste mensen deugen’ leverde mij als L&D’er echter een bijkomend probleem op met de evidence-based drang. Bregman bewijst uitvoerig dat sommige van de meest bekende en invloedrijke psychologische experimenten (meer info hierover vind je onderaan deze blog) gemanipuleerd werden. Hierdoor zijn de conclusies en theorieën die uit deze experimenten voortvloeiden dus ook niet betrouwbaar. Sommige van deze experimenten zoals ‘The Standford Prison experiment’ zijn trouwens herhaald door andere onderzoekers en deze kwamen tot hele andere resultaten die de vernistheorie eerder tegenspreken dan bevestigen.
Dus wordt de volgende vraag zeer relevant
Hoe kunnen wij in de organisatie-leren-business (in welke rol dan ook) weten welk psychologisch werk deugt? Het is alleen maar omdat enkele wetenschappers, journalisten en documentairemakers zich vastgebeten en ingegraven hebben in alles wat The Stanford Prison experiment te maken heeft, dat ze Zimbardo hebben ontmaskerd. Zimbardo maakt trouwens nog altijd jaren grote sier met zijn vervalst experiment en werd met lof en belangrijke functie overladen.
Er is dus al te weinig relevant wetenschappelijk onderzoek en hoe weten wij in L&D wat daar de echte waarde van is?
In de volgende blog bespreek ik het Pygmalion en Golemeffect, een concrete conclusie uit dit boek waar heel L&D mee aan de slag kan.
De ontmaskering van 2 bekende psychologische experimenten
- Het Stanford Prison Experiment (1979) onder leiding van Philip Zimbardo verdeelde vrijwilligers in een groep gevangenen en een groep bewakers. Op een paar dagen tijd ontaardde het experiment volledig en veranderden de brave studenten-bewakers in ware monsters voor hun medestudenten. Bregman toont in zijn boek dat dit experiment een hoax is, volledig nep, geregisseerd theater. Zimbardo was helemaal geen onafhankelijke onderzoeker die beide groepen vrijwilligers en hun gedrag observeerde. Hij heeft het hele experiment ondermijnd door duidelijke instructies te geven en gedrag voor te schrijven. En dit allemaal om kostte wat het kost zijn ‘Lucifer Effect’ te bewijzen: morele mensen stellen gemakkelijk immoreel gedrag als je een beetje prutst aan de omstandigheden.
- Ook het bekende experiment met de schokmachine van Stanley Miligram moet er aan geloven in dit boek. Velen onder ons kennen dit onderzoek: 400 betaalde vrijwilligers hielpen bij een zogezegd onderzoek naar het geheugen. Zij kregen de rol van leraar. Een zogezegde leerling/deelnemer (maar in werkelijkheid een medewerker van het experiment) zat in een andere kamer om vragen te beantwoorden. Bij foute antwoorden moest de leraar een elektrische schok toedienen aan de leerling in de andere kamer. Alle stroomschokken waren nep. In het lokaal waar de leraar zat, was er een man in een grijze stofjas die na elk fout antwoord de leraar aanspoorde om het voltage te verhogen. Het begon bij 15 volt en bij de hoogste waarde (450 volt) stond ‘Gevaar, zware schok. De leerling in de andere kamer gilde ook harder of bonkte op de muur naarmate de voltages zogezegd hoger werden.
Miligram stelde, tot zijn ontzetting vast dat maar liefst 65% van de gewone, doorsnee, gezonde vrijwilligers tot 450 volt ging. Zijn conclusie: vele mensen zijn bereid een medemens te pijnigen als hem of haar dat opgedragen wordt. Ook dit experiment blijkt in grote mate gemanipuleerd. En herhalingen van dit experiment leverde hele andere resultaten op.
Luister naar de auteur zelf
Op de site ‘Zwijgen is geen optie’ vindt je lang interview met Bregman over zijn boek.